کلیات و تعاریف
- دامنه کاربرد: این مبحث، قوانین حداقلی برای طراحی، اجرا و نگهداری تأسیسات گرمایی، تهویه و آب گرم مصرفی در ساختمان‌ها را تعیین می‌کند.
- استانداردها: استانداردهای مرتبط با این مبحث نیز بخشی از قوانین محسوب می‌شوند، اما در صورت مغایرت، قوانین این مبحث اولویت دارند.
- ساختمان‌های موجود: ساختمان‌های قدیمی مشمول این قوانین نیستند، اما تغییرات و تعمیرات اساسی در آن‌ها باید مطابق این مبحث انجام شود.
- مصالح: استفاده از مصالح با کیفیت مشابه مصالح ذکر شده در مبحث مجاز است. مصالح مستعمل یا آسیب‌دیده قابل استفاده نیستند.
- مدارک فنی: نقشه‌ها، محاسبات و مشخصات فنی باید توسط افراد متخصص تهیه و به ناظر ارائه شود.
- بازرسی و آزمایش: بازرسی‌های دوره‌ای و نهایی برای اطمینان از مطابقت اجرا با قوانین ضروری است.
مقررات کلی تأسیسات مکانیکی
- صرفه‌جویی انرژی: تأسیسات باید با رعایت اصول صرفه‌جویی در مصرف انرژی طراحی و نصب شوند.
- ایمنی: دستگاه‌ها باید در برابر لرزش، سیل و باد محافظت شوند.
- پلاک مشخصات: هر دستگاه باید دارای پلاک مشخصات تأیید شده باشد.
- حفاظت ساختمان: نصب تأسیسات نباید به اجزای ساختمان آسیب برساند.
- محل نصب: دستگاه‌های سوخت‌سوز نباید در فضاهای خطرناک یا اتاق خواب نصب شوند.
- دسترسی: دسترسی آسان برای بازرسی، تعمیر و نگهداری دستگاه‌ها ضروری است.
- تخلیه چگالیده: سیستم تخلیه برای دستگاه‌های سرمایشی باید پیش‌بینی شود.
تعویض هوا
- اهمیت: تعویض هوا برای تأمین اکسیژن، تخلیه آلاینده‌ها و جلوگیری از رطوبت بالا ضروری است.
- دهانه‌های ورود و تخلیه: محل قرارگیری دهانه‌ها باید به گونه‌ای باشد که آلاینده‌ها وارد ساختمان نشوند.
- تهویه طبیعی: در صورت امکان، تهویه طبیعی با بازشوها باید فراهم شود.
- تهویه مکانیکی: در صورت عدم امکان تهویه طبیعی، تهویه مکانیکی الزامی است.
- بازگردانی هوا: بازگردانی هوا با رعایت حداقل هوای تازه مجاز است، اما از فضاهای آلوده یا بین واحدهای مسکونی مجاز نیست.
تخلیه هوا
- الزامات: تخلیه مکانیکی هوا برای فضاهای آلوده و تولیدکننده آلاینده ضروری است.
- دهانه‌های تخلیه: محل دهانه‌ها باید به گونه‌ای باشد که مزاحمت ایجاد نکند و هوا به داخل بازنگردد.
- تجهیزات: سیستم تخلیه باید دارای قدرت کافی و مجهز به کنترل‌های خودکار باشد.
- کانال‌کشی: کانال‌ها باید از جنس مقاوم و با سطوح صاف ساخته شوند.
- فضاهای ویژه: تخلیه هوای فضاهایی مانند استخر، پارکینگ و آشپزخانه الزامات خاص خود را دارد.
کانال‌کشی
- کاربرد: کانال‌ها برای انتقال هوا در سیستم‌های تهویه، گرمایش و سرمایش، و همچنین برای تأمین هوای احتراق و تخلیه آلاینده‌ها استفاده می‌شوند.
- پلنوم: فضاهایی مانند سقف کاذب یا زیرزمین که برای عبور هوا استفاده می‌شوند، باید از مواد غیرقابل اشتعال ساخته شوند.
- طراحی و ساخت: کانال‌ها باید به گونه‌ای طراحی شوند که جریان هوای مورد نیاز را به درستی منتقل کنند. جنس و ضخامت ورق‌های فلزی کانال‌ها باید مطابق استانداردهای مشخص باشد.
- نصب: نصب کانال‌ها باید به گونه‌ای باشد که از انتقال آتش بین بخش‌های مختلف ساختمان جلوگیری کند. استفاده از دمپرهای آتش در محل عبور کانال‌ها از دیوارها ضروری است.
- عایق‌کاری: عایق‌کاری کانال‌ها برای جلوگیری از اتلاف انرژی و تشکیل شبنم ضروری است. مواد عایق باید غیرقابل اشتعال باشند.
- دمپر آتش: دمپرهای آتش برای جلوگیری از گسترش آتش در کانال‌ها نصب می‌شوند.
دیگ، آب گرم‌کن و مخزن آب گرم تحت فشار
- الزامات کلی: دستگاه‌ها باید دارای گواهی ساخت و آزمایش باشند و مطابق دستورالعمل سازنده نصب شوند.
- آب گرم‌کن و مخزن: آب گرم‌کن‌ها و مخازن باید به گونه‌ای نصب شوند که امکان دسترسی و تعویض آسان آن‌ها وجود داشته باشد.
- دیگ آب گرم و بخار: دیگ‌ها باید مطابق استانداردهای ملی و بین‌المللی طراحی و ساخته شوند. نصب تجهیزات ایمنی مانند فشارسنج، دماسنج و شیر اطمینان ضروری است.
- مخزن انبساط: سیستم‌های گرمایشی آب گرم باید دارای مخزن انبساط برای جبران تغییرات حجم آب باشند.
دستگاه‌های گرم‌کننده و خنک‌کننده ویژه
- الزامات کلی: دستگاه‌ها باید مطابق استانداردهای ملی و بین‌المللی طراحی و ساخته شوند. نصب صحیح و رعایت نکات ایمنی ضروری است.
- شومینه: شومینه‌های گازی و چوبی باید مطابق استانداردهای ایمنی نصب شوند.
- بخاری: بخاری‌های نفتی و گازی باید دارای علامت استاندارد باشند و نکات ایمنی مربوط به نصب و فاصله از مواد قابل اشتعال رعایت شود.
- کوره هوای گرم: کوره‌های هوای گرم باید مطابق دستورالعمل سازنده نصب شوند و از نظر ایمنی و عملکرد مورد تأیید قرار گیرند.
- آب گرم‌کن: آب گرم‌کن‌ها باید دارای تجهیزات ایمنی مانند شیر اطمینان فشار و دما باشند.
- کولر: کولرهای گازی و آبی باید مطابق استانداردهای ملی و بین‌المللی طراحی و ساخته شوند. نصب صحیح و رعایت نکات ایمنی برقی ضروری است.
تأمین هوای احتراق
- اهمیت: تأمین هوای کافی برای احتراق صحیح دستگاه‌های سوخت‌سوز ضروری است.
- تأمین از داخل: در ساختمان‌های با تهویه مناسب، هوای احتراق می‌تواند از داخل ساختمان تأمین شود.
- تأمین از خارج: در ساختمان‌های با تهویه نامناسب یا دستگاه‌های با مصرف بالای سوخت، هوای احتراق باید از خارج تأمین شود.
دهانه‌ها و کانال‌ها: دهانه‌ها و کانال‌های ورودی هوا باید به گونه‌ای طراحی شوند که جریان هوای کافی را به دستگاه‌ها برسانند